Dinsdagmiddag 19 september rond een uur of twee in Arnhem over de Rijnbrug rijden om de troepen van de Britse 1st Airborne Division te ontzetten. Dat was het doel van de grondtroepen van het Britse XXX Corps onder leiding van generaal Harrocks.
Aan het begin van Operatie Market Garden stond XXX Corps opgesteld in de buurt van de Belgisch-Nederlandse grens. De Irish Guards onder leiding van Joe Vandeleur zou het spits afbijten.
Voorafgaand aan de opmars van de tanks en infanterie van XXX Corps, werden vanaf 14.00 uur op zondag 17 september de Duitse posities onder vuur genomen door 350 kanonnen van de Royal Artillery. Om 14.35 uur werd het bevel ‘optrekken’ gegeven.
De voorste Britse tanks hadden nog maar een paar honderd meter afgelegd, voor de Duitse anti-tankkanonnen het vuur openden. Binnen de kortste keren stonden negen Britse tanks in brand. Kolonel Vandeleur van de Irish Guards riep de hulp van de RAF in om af te rekenen met de Duitse tegenstand.
Nadat jachtvliegtuigen de Duitse stellingen vernietigd had, ging het verder. Behoedzaam en langzaam. De vernietigde tanks zorgden bovendien voor oponthoud omdat zij de weg blokkeerden.
Historicus Antony Beevor beschrijft in zijn boek over de Slag om Arnhem een anekdote die tijdens de opmars van 17 september in de buurt van Eindhoven plaatsvond.
Sergeant Cowan ontdekte een gecamoufleerd gemechaniseerd kanon en schakelde dat uit met een 17-ponder van zijn Firefly-tank. De commandant van het kanon gaf zich over, en Cowan liet hem achter op zijn tank springen. Hij vervolgde vervolgens zijn opmars, maar merkte dat zijn gevangene hem op de schouder tikte en op een ander kanon wees, dat Cowan niet had gezien. Dit werd ook vernietigd.
“En deze bijzondere combinatie van een ex-commandant van een vijandelijk kanon en een sergeant van de Irish Guards pakte vervolgens een derde kanon aan.”
De Duitser sprak redelijk Engels en was verrukt over het schieten van de Firefly. Zijn verklaring voor dit bizarre gedrag was dat hij beroepssoldaat was en het niet kon hebben dat iemand de verkeerde tactiek hanteerde, wat Cowan volgens hem deed.
Doordat de Duitse tegenstand veel venijniger was dan gedacht, waren de grondtroepen op 17 september ’s avonds pas in Valkenswaard. Valkenswaard lag halverwege de beginpositie en Eindhoven. XXX Corps lag meteen al ver achter op schema. In de oorspronkelijke planning hadden de grondtroepen van XXX Corps die middag al Eindhoven moeten bevrijden.
Na de oorlog was er veel kritiek op het besluit van Horrocks om die dag al bij Valkenswaard halt te houden. Horrocks verweerde zich door te stellen dat het de taak van een commandant is om ervoor te zorgen dat zijn manschappen rust krijgen. Volgens Horrocks moest bovendien eerst de brug bij Son hersteld worden voor er opgerukt kon worden.
Dit is onzin.
Son lag ten noorden van Eindhoven, meer dan 15 kilometer van de plaats waar Horrocks halt hield. Ten noorden van Eindhoven was de 101st Airborne Division gedropt. De Duitsers hadden de brug bij Son voor hun neus opgeblazen. De genie van de 101st Airborne was met haar beperkte middelen niet in staat om de brug te herstellen. De genie-afdeling van XXX Corps van Horrocks was noodzakelijk om bij Son een Baileybrug over het Wilhelminakanaal te bouwen.
Maar doordat XXX Corps echter ver vóór de brug bij Son had halt gehouden, kon daar niet mee worden begonnen.
Aan het eind van de eerste dag van Operatie Market Garden was al duidelijk dat de Britten bij Arnhem langer dan 48 uur moesten wachten voor de grondtroepen de Rijn zouden bereiken….
