Het was stom toeval, maar een van de hoogste Duitse militairen aan het westelijke front had zijn hoofdkwartier slechts een paar kilometer van de Britse landingszones.
De Duitse veldmaarschalk Walter Model gaf leiding aan Legergroep B, en was verantwoordelijk voor alle Duitse troepen tussen de Noordzee en Noord-Frankrijk. Model had een paar dagen voor het begin van operatie Market Garden zijn hoofdkwartier verplaatst naar Oosterbeek. Zelf had hij zijn intrek genomen in Hotel de Tafelberg aan de Pieterbergseweg in Oosterbeek. Zijn staf was ingetrokken in het nabijgelegen Hotel Hartenstein.
Walter Model had in het laatste oorlogsjaar de bijnaam ‘brandweerman van Hitler’ gekregen. Model was een defensief ingestelde militair met een buitengewoon talent voor improvisatie. Wanneer het Duitse front ergens in elkaar dreigde te storten, werd Model ingezet om erger te voorkomen.
In de eerste helft van 1944 was Model bevelvoerder over een van de drie legergroepen aan het oostfront in Rusland. In augustus werd Model door Hitler overgeplaatst naar Frankrijk. De belangrijkste taak die Model meekreeg was om de Duitse frontlijn te herstellen en de geallieerden te stoppen die zojuist uit Normandië waren doorgebroken.
Doordat de geallieerden als gevolg van lange aanvoerlijnen begin september 1944 genoodzaakt waren om halt te houden, kreeg Model de tijd de Duitse linies te reorganiseren en te herstellen.
Op 14 september 1944 verhuisde Model zijn hoofdkwartier naar Oosterbeek, ruim 100 kilometer achter het front. De staf op het hoofdkwartier van Model was zeer te spreken over het lieflijke en vredige Oosterbeek. Het leek erop dat ze hier eindelijk eens voor langere tijd konden blijven.
Maar niet iedereen op het Duitse hoofdkwartier liet zich in de luren leggen door de bedrieglijke rust aan het front.
“We verwachten elke dag het grote offensief van de vijand”, schreef Oberstleutnant Fullriede bijvoorbeeld op 15 september in zijn dagboek.
Die voorspelling bleek juist. Een paar dagen later was Model met zijn hoofdkwartier genoodzaakt om Oosterbeek halsoverkop te verlaten.
In de ochtend van zondag 17 september was het de Duitsers in de regio Arnhem duidelijk dat er iets groots stond te gebeuren. Geallieerde bommenwerpers hadden in Arnhem, Oosterbeek, Wolfheze, Huissen en Westervoort verschillende doelen aangevallen. Onder meer het luchtafweergeschut rond Arnhem en bij de Rijnbrug was door de geallieerden gebombardeerd.
Als gevolg van de bombardementen voelden de Duitsers aan dat er iets ophanden was. Alle Duitse troepen in het gebied waren daarom in de hoogste staat van paraatheid gebracht.
Om 13.30 uur landden de eerste Britse parachutisten. Om 13.40 uur werd een melding van de landing van “vijandelijke troepen” doorgegeven aan het hoofdkwartier van Walter Model.
Model zelf had in de tussentijd vanaf de Tafelberg al verbaasd staan kijken naar de laag overvliegende geallieerde transportvliegtuigen.
Volgens de Britse schrijver Antony Beevor riep Models chef-staf, Generalleutnant Hans Krebs, op dat moment: “Dit wordt de beslissende slag van de oorlog.”
Model antwoordde simpel: “Overdrijf niet zo. Het is wel duidelijk. Aan het werk.”
Telefonisch werden meteen alle legereenheden op de hoogte gebracht van de luchtlandingen. Dat het doel van de landingen de bruggen over de Rijn waren, hadden de Duitsers op dat moment nog niet uitgeknobbeld.
Model was ervan overtuigd dat de luchtlandingen bedoeld waren om hem, de hoogste Duitse militair in de wijde omgeving, gevangen te nemen.
Nadat alle eenheden gebeld waren, werd het hoofdkwartier door Model en zijn staf in allerijl verlaten. Volgens generaal Bittrich was dat vertrek enigszins paniekerig.
“Model rende naar zijn slaapkamer en propte zijn spullen in zijn koffer. Hij haastte zich naar beneden en stak de straat over. Zijn koffer viel open en al zijn toiletspullen lagen over straat. Geholpen door zijn mannen haalde hij ze voor de tweede keer bij elkaar en ging ervandoor.”
Een Duitse majoor die in Oosterbeek op straat fietste werd even later staande gehouden door een groep stafauto’s. Uit de voorste stafauto boog zich een hoge militair in een onberispelijke leren jas die vroeg: “Hoe komen we bij het hoofdkwartier van generaal Bittrich?”
Nadat de Duitse majoor de militair de weg naar Doetinchem had gewezen en de auto’s weer verder reden, realiseerde de majoor zich dat de militair die hem de weg had gevraagd niemand minder was dan Walter Model.
Rond een uur of drie kwam Model met zijn staf aan bij Bittrich.
“Ik zoek een nieuw hoofdkwartier”, zei hij. “Ze hadden me bijna te pakken.”
Het oude Duitse hoofdkwartier in Oosterbeek werd kort daarna door de Britten in gebruik genomen. Hotel Hartenstein diende als hoofdkwartier, terwijl Hotel de Tafelberg in gebruik werd genomen als verbandplaats.
