De Willemskazerne in de Arnhemse binnenstad werd bij de bombardementen van 17 september volledig verwoest. Tegenwoordig vinden we hier het Gele Rijdersplein. (Foto: Gelders Archief.)

Voor de parachutisten kwamen, vielen eerst de bommen

in Arnhem/Nijmegen

Het luchtalarm in Arnhem was in de ochtend van zondag 17 september al een paar keer afgegaan, maar iedere keer was het loos alarm geweest. Maar vanaf kwart voor elf was het wel raak. Tientallen militaire doelen in Arnhem en omgeving werden tot ongeveer 13.00 uur door geallieerde bommenwerpers getroffen.

Twee uur lang werden in Arnhem systematisch met de nodige precisie-bombardementen doelen uitgeschakeld die de Britten zouden kunnen hinderen bij de landing van de parachutisten, later die dag. Vooral het Duitse luchtafweergeschut kreeg het zwaar te verduren.

De traag vliegende transportvliegtuigen met de parachutisten en de houten zweefvliegtuigen waren een makkelijke prooi voor de Duitse Flak-kanonnen en dus stelde de Royal Air Force alles in het werk om die ochtend zoveel mogelijk kanonnen van het Duitse luchtafweergeschut te vernietigen.

Ook andere Duitse doelen in de stad werden bestookt. De Willemskazerne aan het Willemsplein werd door enkele bommen getroffen en vloog in brand. Ook de nabij gelegen horeca van Royal brandde helemaal uit. Ook de Menno van Coehoornkazerne in Klarendal kreeg een paar voltreffers.

Oorlogsschade in de Bloemstraat. Het naastgelegen café Amerique is in al die jaren onveranderd.
In de Bloemstraat, in het Spijkerkwartier vallen bommen op garage Van Zijll. De garage is door de Duitsers geconfisqueerd als werkplaats voor de reparatie van voertuigen.

Wellicht dat dat de reden is geweest om de garage te bombarderen. Het kan ook zijn dat de bommen een misser waren en eigenlijk een ander doel hadden moeten treffen. In de Bloemstraat vallen tien doden.

Bommen vallen er ook op het Roermondsplein, in de wijk Heijenoord en bij de Stadsschouwburg, die zwaar beschadigd raakt. De bommen zijn eigenlijk bedoeld voor een Duits pakhuis in de buurt, maar missen hun doel.

Op verzoek van generaal Urquhart worden in Wolfheze, vlakbij de landingsterreinen enkele doelen gebombardeerd. Een Duits munitiemagazijn gaat met een geweldige ontploffing de lucht in en het nabijgelegen gesticht krijgt ook enkele treffers, waarbij veel slachtoffers vallen.

Een aantal van de psychiatrische patiënten loopt een paar uur later verdwaasd over de landingsterreinen van de Britten.

Nijmegen
Arnhem en omgeving waren niet de enige plek waar de geallieerden bommenwerpers op af stuurden. Ook Ede, Kleef en Nijmegen worden door Britse en Amerikaanse bommenwerpers bestookt.

De bommenwerpers die boven Nijmegen verschijnen, zorgen voor paniek. De stad is in februari van 1944 getroffen door het zogeheten ‘vergissingsbombardement’, waarbij Amerikaanse bommenwerpers dachten dat ze boven een Duitse stad vlogen en hun bommen lieten vallen. Meer dan 800 burgers kwamen bij het vergissingsbombardement om het leven.

Dit keer zijn de bommen, net als op andere plaatsen, uitsluitend bedoeld voor militaire doelen: kazernes, luchtafweergeschut en bekende Duitse posities.

Een aantal van de bommen die in Nijmegen vallen, raken de elektriciteitscentrale, waardoor de stroom in het gehele gebied van Arnhem en Nijmegen (tijdelijk) uitvalt.

Hoogste staat van paraatheid
Omdat de geallieerden aan de grens tussen Nederland en België al vanaf begin september blijven waar ze zitten, vermoeden de Duitsers terecht dat de Britten en Amerikanen achter de schermen werken aan een grootschalig geallieerd offensief. Dat offensief wordt door de Duitsers half september al verwacht.

De grootschalige geallieerde bombardementen op een rustige zondagmorgen zo ver achter het front zorgen bij verschillende Duitse officieren voor alertheid. Verloven worden ingetrokken en alle troepen in Arnhem en omgeving worden in hoogste staat van paraatheid gebracht.

De geallieerde bombardementen hebben daarmee niet alleen hun doel bereikt door het uitschakelen van veel Duitse luchtafweer. De bombardementen hebben er ook voor gezorgd dat de Duitsers klaarwakker zijn.

Dat blijkt bijvoorbeeld uit de reactie van de Duitse majoor Sepp Krafft. Krafft geeft leiding aan ongeveer 400 soldaten van het 6de ss-Trainings- en Vervangingsbataljon. Toevallig is hij die ochtend ten westen van Oosterbeek met zijn troepen aan het oefenen. Krafft is rond 14.30 uur de eerste Duitse commandant die reageert op de geallieerde luchtlandingen. Lang niet alle Britse parachutisten zijn op dat moment al aangekomen bij het landingsgebied.

Van een verrassingseffect, een van de belangrijkste wapens van de luchtlandingstroepen, is nog voor de luchtlandingen bij Wolfheze goed en wel begonnen zijn amper meer sprake.

Tip!

Ga naar Boven

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten